Wat is het?

Patellofemorale pijn (PFP) is een gevoeligheid of sensitisatie van de voorkant van de knie. ‘Patella’ is de Latijnse benaming voor knieschijf, ‘femur’ voor bovenbeen. De sensitisatie gebeurt dus bij contact tussen het bovenbeen en de knieschijf. Vaak is deze pijn moeilijk af te lijnen en wat vaag van karakter.

PFP heeft nog enkele synoniemen waarvan gedacht werd dat ze de aandoening beschreven zoals chondromalacie of ‘maltracking’ van de patella. Vroeger dacht met dat de vorm van het kraakbeen onder de knieschijf de boosdoener was, vandaag weten we beter. Knieschijven bestaan in alle vormen en diktes, hetzelfde geldt voor de ‘groeve’ aan de onderkant van het bovenbeen waar deze over glijdt. Vandaag de dag weten we dat er na een periode van overbelasting (rode zone, zie afbeelding 'uninjured load capacity') een proces optreedt waardoor dat het bot onder het kraakbeen een pijnsignaal uitstuurt. Dit pijnsignaal verergert na verhoogde belasting buiten de belastbaarheid van die specifieke persoon. Het is belangrijk om te weten dat deze pijn geen schade betekent, maar eerder het ‘triggeren’ van een alarmsysteem dat op scherp staat vanwege de overbelasting voorheen. Druk op het kniegewricht is heel normaal, dit gebeurt bij iedereen. Echter krijgen mensen hier sneller last na het ‘triggeren’ van dit alarmsysteem. Plots worden alledaagse dingen misschien al pijnlijk, terwijl dit voorheen niet het geval was. Je lichaam gaat overbeschermen (rode zone vergroot, zie afbeelding 'injured load capacity'). Een goede opbouw is daarom belangrijk.


Waarom heb ik het?

Zoals hierboven vermeld staat ontstaat PFP meestal door overbelasting. Mogelijk ben je gestart met sporten, heb je een nieuw appartement waar je plots veel trappen moet doen of mogelijk ben je simpelweg op je knie gevallen. Het zal hoogstwaarschijnlijk een combinatie van verschillende factoren zijn die samen met je kinesist uitgepluisd zullen worden. Samen met deze overbelasting kunnen er mogelijke bewegingspatronen geïdentificeerd worden door de kinesist die de belasting op je knie vergroten. Deze zouden in een pijnlijke fase kunnen meespelen. PFP komt enorm vaak voor en is geen gevaarlijke aandoening, al kan het best wel wat pijn doen.

Wat kan ik eraan doen?

Juist belasten. Gek genoeg moet een overbelastingsprobleem belast worden. Dit kan erg onlogisch klinken maar hopelijk helpt deze uitleg wat: Elk persoon en elke structuur (spier, ligament, kraakbeen, bot,…) heeft een bepaalde belastbaarheid of capaciteit. Als we meer vragen van ons lichaam dan deze belastbaarheid aankan ontstaat er pijn. Wat kunnen we dan doen? Wel, er zijn drie logische oplossingen. We minderen de belasting, hoewel soms niet mogelijk, denk aan de trappen in het nieuw appartement indien er geen lift is. Een tweede optie is de belastbaarheid verhogen, hier gaan we zo op verder. De derde is een combinatie van de twee bovenstaande, wat meestal het geval zal zijn.

De belastbaarheid van de knie kan verhoogd worden door krachttraining van de bovenbeenspieren en de bil. Op deze manier kunnen de spieren belasting overnemen van het gewricht. Uiteraard kan de belastbaarheid van het gewricht ook stijgen, dit gebeurt door geleidelijke blootstelling aan belasting. Je raadt het al: oefentherapie! De oefeningen bij je kinesist zullen erop ogen de bovenstaande spieren te versterken en het kniegewricht steeds meer druk te laten tolereren. Dit proces kan enkele maanden duren. Daarbij zullen bepaalde bewegingsstrategieën aangeleerd worden waardoor de knie tijdelijk wat ontlast wordt. Wat we intussen na veel onderzoek weten is dat er bij een hoge therapietrouw betere resultaten zijn.

Wat voor de toekomst?

PFP is iets dat zo nu en dan terug zal opkomen zoals een verkoudheid. Zoals eerder in de blogpost vermeld staat weten we dat deze pijn geen schade betekent. We hebben simpelweg weer meer van het lichaam gevraagd. Een soort ‘onderhoudsdosis’ van oefentherapie is raadzaam. Belastbaarheid kan namelijk net zo goed dalen als stijgen.

Patellofemorale Pijn